Vrijheid en verbinding door beleefinstrumenten

Vrijheid centraal

De Martinushof ligt midden in de wijk en het grootste deel van de cliënten komt uit Twello. Dat maakt dat de buurt voor hen niet helemaal onbekend is. Het nabijgelegen voetbalveld, kerkhof en de kerk zijn vaak herkenningspunten. Regieverpleegkundige Lan: “Dit wordt nog meer benadrukt door ons opendeurenbeleid en maakt dat beleid ook bijzonder. We hebben ons afgevraagd hoe wij hieraan kunnen bijdragen in onze omgeving. We stellen de vrijheid van de cliënten centraal en willen hierin veel verschillende mogelijkheden bieden.”

Voor ieder wat wils

Daarom ontstond het idee om de locatie heen verschillende wandelroutes aan te leggen die weer bij de hoofdingang uitkomen: een kleine route aan de voorkant, een langere route langs de hertenweide aan de achterkant en een ronde die beide routes combineert. Er zijn ook cliënten die in staat zijn verder te lopen en bijvoorbeeld graag langs hun oude huis willen. Dat kan ook: er wordt altijd gekeken wat past en maatwerk geboden.

De achterkant van De Martinushof is al eerder aangepast. Ergotherapeut Brenda: “Door het pad te verleggen en kleurarceringen op het wegdek aan te brengen, hebben we ervoor gezorgd dat je makkelijker terug bij de hoofdingang kunt komen door de ronding van het pad en de gekleurde lijn op de weg te volgen.” Aan de voorkant was de tuin echter nog georiënteerd op de weg. Brenda: “We wilden graag dat ook aan de voorkant iets leuks te doen is en mensen hierheen trekken, activeren en uitdagen. Hier moest ook iets te beleven zijn, want op het moment dat je er een prettige beleving aanhangt, zullen mensen het eerder onthouden en nog een keer opzoeken.”

Het hele jaar iets te beleven

Het wandelpad met de beleefinstrumenten is hiervoor ideaal. Regieverpleegkundige Lan legt uit: “Zo kunnen we de zintuigen aanspreken met leuke en prettige prikkels. We hebben ook gelet op de kleuren. Voor kinderen zou je felle kleuren kiezen, maar nu hebben we ons gericht op natuurtinten en -materialen. Dit is rustiger, past beter bij de doelgroep én oogt leuk in de omgeving. Met een bankje en een grote boom die voor wat schaduw zorgt, is het tegelijkertijd een fijne rustplek. We hebben ook een insectenhuisje geplaatst en gelet op welke bloemen en planten we hebben geplant, zodat er het hele jaar door iets bloeit en geurt op de route. Niet alleen de beleefinstrumenten bieden zo een fijne beleving en een herkenningspunt, maar ook de kleinere elementen.”

Humor en verbinding

De cliënten reageren nieuwsgierig en positief op de beleefinstrumenten. Iedereen gaat er wel even mee bezig of kijkt ernaar. Brenda: “We horen terug dat het terrein aan de voorkant een grote meerwaarde heeft en dat mensen hier graag zijn. Je merkt dat de beleefinstrumenten iets doen: het zijn echte blikvangers die zorgen voor humor en iets leuks om over te praten.” 

Ook bevorderen de instrumenten het contact met naasten. Lan legt uit: “Naasten vinden het heel leuk om samen met hun vader of moeder even iets te doen behalve het wandelen zelf. Het is interactief en je kunt samen ergens naar kijken, iets zien en iets horen. Wat je samen kunt doen, is ten opzichte van vroeger namelijk al best verminderd. Het zorgt weer voor verbinding en biedt de mogelijkheid op een leuke manier met elkaar om te gaan. Het is voor cliënten ook leuk om samen met hun kleinkinderen met de instrumenten te spelen: als ze de beleving van de kleinkinderen meemaken, komt de beleving bij henzelf ook extra goed binnen.”

Een zorgvuldig proces

Op De Martinushof wonen veel mensen die naar buiten kunnen en willen. Hier gaat altijd een verkeersveiligheidsobservatie met de ergotherapeut en fysiotherapeut aan vooraf. Brenda: “We brengen dan alles in kaart: hoe zijn de oriëntatie, verkeersveiligheid en mobiliteit? Hoe ver wil en kan iemand lopen? Gaat iemand hier verdwalen en zo ja, wat doet diegene dan? Hier brengen we een advies over uit. Na drie maanden herhalen we dit om te kijken of er iets gewijzigd is. Als er al eerder iets gesignaleerd wordt, wordt aan de bel getrokken. Zo proberen we van iedereen in beeld te brengen wat ze buiten doen, of het voldoende veilig is en wat de risico’s zijn.”

Brenda vervolgt: “We kijken ook altijd naar wat voor iemand het ernstigste nadeel is. Stel iemand is een beetje valgevaarlijk, maar wordt doodongelukkig als die niet naar buiten kan, wat dan? We maken deze afweging met het hele team en kijken ook wat de naasten hierin kunnen betekenen en hoe vaak zij iemand mee op pad kunnen nemen.” Om verdwalen zo veel mogelijk te voorkomen, kan het wenselijk zijn om bepaalde routes aan te leren. Brenda: “Je kiest dan een route die bij die persoon past en die ze van nature geneigd zijn te kiezen, zodat we zo makkelijk mogelijk bij hen kunnen aansluiten. We begeleiden bij het nemen van een vaste route en gebruiken daarbij op de persoon afgestemde strategieën om te zorgen voor het inprenten van herkenningspunten langs de gewenste route.”

Samen met de gemeente

Om alles zo veilig mogelijk te laten verlopen, werkt De Martinushof ook samen met gemeente Voorst. Lan: “We hebben hier samen met de gemeente rondgelopen om te kijken wat we zouden willen en wat er beter kan, zoals een veilige oversteek. We zijn samen bezig om dat te realiseren. De gemeente wil graag een dementievriendelijke gemeente zijn en is hier heel meedenkend in, wat heel fijn is.”