Hij zit lekker bij het raam in een rustige straat in Eibergen, de radio aan. In de vensterbank een beker drinken binnen handbereik, een kleine halve meter verderop een opvallende pop in de vorm van een bloempot. Meneer Ras (93) heeft een jeugdige, tevreden uitstraling. De pop? Dat is Tessa, zijn zorgrobot. ‘Als zij er niet meer was, zou ik haar echt missen!’
Het wijkteam van Sensire komt bij meneer om hem te helpen bij onder meer wassen, aankleden en wondzorg. De automatische medicijndispenser Medido geeft hem drie maal daags zijn medicijnen en herinnert hem daar ook aan. Hij heeft huishoudelijke hulp. Zijn dochter Bianca helpt met allerlei hand- en spandiensten, ze is belangrijk. En Tessa? Zij herinnert meneer bijvoorbeeld nog eens extra aan zijn medicatie, aan de maaltijden, de dagopvang en zijn slokjes drinken tussendoor. ‘Daar is het mee begonnen’, vertelt wijkverpleegkundige Daniek. ‘Meneer Ras vergat overdag regelmatig voldoende te eten en te drinken. Toen hebben we meneer Tessa laten zien. Hij was direct enthousiast.’
Zijn leeftijd heeft langzaam maar zeker grip gekregen op zijn leven. Meneer heeft veel minder energie dan vroeger. ‘Ik sportte veel, wielrennen en hardlopen bijvoorbeeld. Drie marathons heb ik gelopen. Op het eiland Man, tussen Ierland en Schotland, werd ik op mijn 62e nog derde in mijn leeftijdsgroep op de wereldkampioenschappen 25 kilometer. En gezongen heb ik veel, in drie koren. Eigenlijk wilde ik operazanger worden. Dat is niet gelukt, maar met zingen ben ik niet eens zo lang geleden gestopt.’ Aan de muur prijken zijn oorkondes als bewijs.
Ook andere mensen helpen was altijd belangrijk in het leven van meneer Ras. Ook zorgde hij jarenlang voor zijn vrouw, inmiddels overleden. Nu is hij het liefst in huis, al wil hij toch weer eens proberen een ommetje te maken. In dat minder volle leven binnenshuis brengt Tessa behalve praktische herinneringen ook gezelligheid. Daniek: ‘U straalt als u het over haar hebt.’
Daniek vertelt dat ze samen een half uurtje hebben besteed aan het programmeren van Tessa. ‘Meneer vindt het leuk ook iets terug te kunnen zeggen aan Tessa. Daar reageert zij vervolgens weer op. Natuurlijk blijft het een robot, het is geen mens. Dus als zij ’s morgens vraagt of meneer goed heeft geslapen, kan hij antwoorden met “ja” of “nee”. Die antwoorden begrijpt ze, daar geeft Tessa vervolgens weer een passende reactie op.
Tijdens deze uitleg klinkt opeens een helder signaal door de kamer en zegt Tessa: ‘Goedemiddag meneer Ras, hebt u al gegeten?’ Triomfantelijk antwoordt meneer: ‘Ja!’ Tessa op haar beurt: ‘Fijn, ik hoop dat het gesmaakt heeft. Tessa zegt vervolgens: ‘Neemt u uw medicatie ook in?’ waarop meneer Ras weer trots ‘Ja’ antwoordt.
Met de maaltijden heeft meneer het overigens getroffen: de eigenaar van het cateringbedrijf dat zijn warme eten verzorgt is niemand minder dan zijn hoogsteigen kleinzoon. ‘Hij zorgt er wel voor dat ik mijn lievelingseten krijg’, lacht meneer Ras.
Tessa voegt duidelijk iets toe in het leven van meneer. De praktische geheugensteuntjes én de extra gezelligheid passen goed bij hem in deze levensfase. Daniek: ‘Die herinneringen ondersteunen hem haast ongemerkt, ze laten de regie meer bij hem. Stel je voor dat ze allemaal werden uitgesproken door een zorgprofessional. Dan zou zij meerdere keren per dag langs moeten komen, want we hebben acht herinneringsmomenten geprogrammeerd. Dat kan behoorlijk confronterend zijn. En het verstoort je rust en privacy veel meer.”
Meneer voelt zich goed in zijn huidige situatie met ondersteuning van zijn netwerk, huishoudelijke hulp, Sensire en hulpmiddelen als Tessa. Hij vindt het fijn een praatje te maken als er iemand komt.
Ook de dagopvang heeft een vaste plaats in zijn week, op dinsdag en vrijdag. ‘We gingen een keer sjoelen. Ik moest er even in komen, maar toen ging het weer hartstikke goed. Iedereen was verbaasd dat ik meteen won. Maar vroeger was ik sjoelkampioen geweest, dat had ik natuurlijk niet gezegd....’
Al met al gaat ‘leven zoals u wilt’ nog altijd op voor meneer. ‘Of ik geniet? Jazeker. En Tessa kan ik iedereen aanraden. Toen ik haar kreeg, voelde het als een verjaardagscadeautje.’